Bezpośrednią formą opodatkowania, którą objęty jest każdy, kto coś zarobił (czyli uzyskał dochód), jest podatek dochodowy (PIT). Jak w tym wszystkim ma się skala podatkowa? Opodatkowanie na zasadach ogólnych wg skali podatkowej jest podstawową formą opodatkowania dochodów, z której korzystają przede wszystkim etatowcy, czyli osoby pracujące na umowę o pracę oraz osoby wykonujące pracę zarobkową na umowach cywilnoprawnych, takich jak umowa zlecenie czy umowa o dzieło. Podatkiem dochodowym od osób fizycznych są objęte również emerytury, renty, staże czy zasiłki macierzyńskie.
Z tej formy opodatkowania mogą również korzystać osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą – chociaż w tym przypadku do wyboru mają również inne formy opodatkowania, takie jak podatek liniowy czy ryczałt od przychodów ewidencyjnych. Warto zaznaczyć, że jeśli w czasie rejestracji firmy nie wskażesz innej formy opodatkowania, to automatycznie stajesz się płatnikiem podatku na zasadach ogólnych. Na takich zasadach mogą rozliczać się również wspólnicy spółek cywilnych czy rolnicy zajmujący się działami specjalnymi produkcji rolnej.
Pamiętaj, że jeśli masz firmę, ale świadczysz usługi na rzecz swojego pracodawcy, który zatrudnia Cię na etacie lub zatrudniał Cię w danym roku podatkowym, to skala podatkowa jest jedyną dostępną dla Ciebie opcją opodatkowania. W takiej sytuacji nie możesz skorzystać z podatku liniowego czy ryczałtu w pierwszym roku działalności.
Podatnicy rozliczający się na zasadach ogólnych mogą skorzystać z kwoty wolnej od podatku i z kwoty zmniejszającej podatek. I jest to jedna z największych zalet tego typu formy opodatkowania. Co ważne, w 2022 r kwota ta została znacząco podwyższona i aktualnie w 2023 roku wysokość kwoty wolnej od podatku nadal wynosi 30 000 zł. Dla porównania w 2021 roku wynosiła ona jedynie 8 000 zł. Różnica ta jest zatem dość odczuwalna dla portfela.
Podstawą obliczenia podatku dochodowego jest przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania oraz wszystkie dostępne ulgi. Przy czym charakterystyczną cechą opodatkowania na zasadach ogólnych według skali podatkowej jest progresywność – stawka podatku rośnie wraz ze wzrostem dochodów. W skali podatkowej są trzy progi podatkowe (chociaż najczęściej podaje się tylko dwa progi podatkowe):
Tym samym podatnicy, którzy zarabiają poniżej 120 000 zł rocznie, płacą podatek dochodowy według stawki 12%. Natomiast ci podatnicy, którzy przekroczą drugi próg podatkowy płacą już podatek dochodowy w wysokości 32% od nadwyżki dochodu powyżej kwoty 120 000 zł. Natomiast podatnicy, którzy przekroczą 1 milion zł. dochodu, muszą dodatkowo od nadwyżki oddać jeszcze 4% dla fiskusa. Oczywiście w każdym przypadku uwzględnić należy kwotę wolną od podatku.
Jeśli chcesz obliczyć kwotę zmniejszającą podatek, zastosuj prosty wzór:
30 000 zł (kwota wolna od podatku) x 12% (stawka podatku) = 3600 zł (kwota zmniejszająca podatek)
Warto przy okazji zaznaczyć, że od połowy roku 2022 stawka pierwszego progu podatkowego została zmniejszona z wcześniejszych 17% na stawkę podatku 12%, co jest jednym z elementów realizacji gospodarczo – społecznego programu rządowego Polski Ład.
Rozliczenie roczne dochodów według zasad ogólnych odbywa się na formularzu PIT-37 jeśli nie prowadzisz własnej działalności gospodarczej (wtedy składki płaci płatnik, a Ty otrzymujesz na początku roku PIT-11) lub PIT-36 jeśli rozliczasz dochody z prowadzonej działalności gospodarczej.
Opodatkowanie na zasadach ogólnych obliguje podatnika do wpłacania zaliczki na podatek dochodowy w ciągu roku. Taką zaliczkę należy płacić do 20 dnia następnego miesiąca, po miesiącu, w którym uzyskano dochód. W przypadku osób zatrudnionych na umowy o pracę czy umowy cywilnoprawne płatnikiem podatku jest pracodawca / zleceniodawca. Jeśli prowadzisz swoją działalność gospodarczą, musisz opłacać podatek samodzielnie. Wpłacanie zaliczek na podatek dochodowy odbywa się bezgotówkowo – są one przelewane na indywidualny rachunek podatkowy.
Jeśli rozpoczynasz prowadzenie działalności gospodarczej, dostępna jest opcja kwartalnych wpłat zaliczek na podatek dochodowy. Dla przedsiębiorców rozliczających się w poprzednich latach na zasadach ogólnych dostępna jest również opcja uproszczonej zaliczki na podatek dochodowy. W takiej sytuacji podatnicy płacą zaliczki w wysokości 1/12 kwoty podanej w zeznaniu rocznym za poprzedni rok (lub sprzed 2 lat, jeśli w poprzednim roku podatkowym dochód nie przekroczył kwoty wolnej od podatku lub nie było go wcale).
Do największych zalet rozliczenia na zasadach ogólnych zaliczyć można:
Do największych wad skali podatkowej zaliczyć można przede wszystkim wysoką stawkę podatku przy przekroczeniu drugiego progu. Nie wspominając już o trzecim progu podatkowym. Jest to szczególnie nieopłacalne w sytuacji, kiedy nie możesz skorzystać z optymalizacji w postaci ulg i odliczeń podatkowych. Wtedy – w zależności od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej – warto rozważyć przejście na podatek liniowy lub ryczałt.
Kolejną wadą takiej formy opodatkowania jest dość mocna biurokratyzacja prowadzenia firmy. Musisz bowiem prowadzić Podatkową Księgę Przychodów i Rozchodów, pełną ewidencję i sporządzać co roku spis z natury. A jeśli przekroczysz limit 2 000 000 euro przychodów netto rocznie, to musisz przejść na pełną księgowość i prowadzić księgi rachunkowe. Oczywiście można w takiej sytuacji zdecydować się na profesjonalne usługi księgowe.
Usprawnij swoją księgowość online z Comarch ERP XT – sprawdź, jakie to proste! Z naszym oprogramowaniem możesz wystawiać faktury online, prowadzić uproszczoną albo pełną księgowość.
Skala podatkowa opłaca się przede wszystkim wtedy, gdy Twoje zarobki nie przekraczają drugiego progu podatkowego. Tego typu rozwiązanie sprawdza się również wtedy, gdy możesz skorzystać z licznych ulg podatkowych. Jest to zatem dobre rozwiązanie także dla drobniejszych przedsiębiorców.
Przy czym niekiedy nawet w przypadku przekroczenia drugiego progu podatkowego, ale przy uwzględnieniu licznych ulg, jest to nadal bardziej opłacalna forma opodatkowania niż podatek liniowy 19%, gdzie nie ma kwoty wolnej od podatku, nie możesz rozliczać się wspólnie ze współmałżonkiem ani nie skorzystasz z licznych ulg podatkowych. Oczywiście opłacalność danego rozwiązania zależy od wielu czynników, dlatego decyzja o tym, jaki rodzaj opodatkowania wybrać dla swojego biznesu musi być zawsze dobrze przeanalizowana pod różnymi kątami.
Pamiętaj, że rozliczając się na zasadach ogólnych przy posiadaniu odrębnych źródeł przychodów – przykładowo z prowadzenia własnej działalności gospodarczej, z tytułu umowy o pracę czy umów cywilnoprawnych, musisz podać w zeznaniu rocznym wszystkie przychody oddzielnie – w wyznaczonych do tego rubrykach formularza PIT-36. Formularz PIT-37 składają osoby fizyczne, u których zaliczki na podatek dochodowy uiszczał płatnik, czyli pracodawca czy zleceniodawca.
Jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą możesz zmienić formę opodatkowania, przechodząc z podatku liniowego lub ryczałtu na skalę podatkową. Masz na to szansę po zamknięciu starego roku podatkowego. Jeśli chcesz przejść na rozliczenie na zasadach ogólnych, złóż odpowiedni wniosek do urzędu skarbowego lub do CEIDG w terminie do 20 lutego albo do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskałeś pierwszy dochód w danym roku podatkowym.
