Od 1 stycznia 2024 r. wprowadzona została opłata za jednorazowe opakowania. Obowiązkiem jej pobrania obarczono jednostki handlu detalicznego, hurtowego a także jednostki gastronomiczne. Opłata ta pobierana jest od końcowego użytkownika.
Przykład 1
Pan Adam prowadzi restaurację. Zdarza się, że klienci, nie dokończywszy posiłku prosili go o zapakowanie dania „na wynos”. Do tej pory Pan Adam nie pobierał opłat za taką usługę. Od stycznia będzie musiał wprowadzić opłatę za zapakowanie potrawy w jednorazowe opakowanie. Wysokość opłaty wyniesie 25 groszy.
Przykład 2
Pani Katarzyna prowadzi sklep spożywczy. W sklepie tym oferuje również możliwość zakupu kawy na wynos w jednorazowych kubkach. Kawa kosztuje 9,50 zł. Od stycznia 2024 roku Pani Katarzyna zwiększyła cenę za kawę do 10 zł, żeby pokryć opłatę w wysokości 0,20 zł za jednorazowe opakowania.
Jak może zauważyłeś w powyższych przykładach wysokość opłaty jest różna. Zależy ona bowiem od rodzaju opakowania. Opłatą objęto bowiem:
Do tej drugiej kategorii zaliczamy pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność.
Podział na te dwa typy opakowań jest ważny z tego względu, że ma do nich zastosowanie inna stawka opłaty. W przypadku opakowań na napoje wynosi ona 20 groszy, a w przypadku pojemników na żywność – 25 groszy.
W przykładach jednak nie wskazałem, ile klient zapłaci za to opakowanie – a to ze względu na podatek VAT.
Podstawa opodatkowania w podatku VAT, czyli wartość od jakiej obliczamy kwotę podatku, to wszystko to, co klient płaci przedsiębiorcy. Musi zatem uwzględniać również podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku a także koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia. Z powyższego wynika, że również opłata za jednorazowe opakowania stanowi wartość, od której należy pobrać podatek VAT.
Przykład:
Pan Adam chcąc pobierać od klientów jedynie kwotę odpowiadającą opłacie, musi do niej doliczyć podatek VAT w stawce 23%. To zaś oznacza, że klient będzie musiał zapłacić co najmniej 25 gr x 1,23% = 31 groszy.
Pani Katarzyna podniosła cenę za kawę o 50 groszy brutto. Ponieważ opłata wynosi 20 groszy plus podatek VAT – czyli 25 groszy, pozostałe 25 groszy zwiększą marżę za sprzedaż kawy.
W opisanych powyżej przypadkach można się zastanowić czy opłata ta powinna być osobno wykazywana na paragonie fiskalnym, czy raczej w ogóle jej nie powinno być. Jak wcześniej wskazałem, opłata powoduje podwyższenie podstawy opodatkowana, a w związku z tym nie może być osobno wykazywana. Również w przypadku Pana Adama – na paragonie powinna pojawić się pozycja – opakowanie jednorazowe (a nie opłata za opakowanie).
Podobne podejście organy podatkowe prezentowały w przypadku opłaty za reklamówki (opłata recyklingowa).
Problemem może też być rozliczenie tej opłaty w podatku dochodowym. Co do zasady:
„nie stanowią zatem przychodu podatkowego wszelkie wpłaty, które mają charakter nieostateczny czy warunkowy, jedynie czasowo i niedefinitywnie powiększając majątek podatnika. Wpłaty tytułem kaucji, gwarancji, depozytu nieprawidłowego czy przechowania, pomimo że faktycznie otrzymane nie powiększają trwale i definitywnie majątku podatnika i nie generują powstania przychodu podatkowego” (por interpretacja z dnia 27 grudnia 2022 r., sygn. 0111-KDIB2-1.4010.436.2022.1.BJ).
Jednak, jak to miało miejsce w przypadku opłaty recyklingowej, w przypadku jej pobrania przez przedsiębiorcę uznano, że opłata ta jest jego przychodem. Takie stanowisko wynika z tego, że w ustawie wprost wskazano, iż opłata ta (recyklingowa) jest przychodem przedsiębiorcy. Niestety wprowadzając opłatę za opakowania jednorazowe nie dokonano zmian w ustawach o podatku dochodowym. Można zatem zastanawiać się czy faktycznie jest ona przychodem przedsiębiorcy – dylemat ten powinien być rozstrzygnięty albo poprzez interpretacje Krajowej Administracji Skarbowej albo wyroki sądów administracyjnych.
Na te chwilę należałoby jednak przyjąć bezpieczniejsze stanowisko, że opłata ta stanowi przychód przedsiębiorcy.
Skoro opłata ta powoduje powstanie przychodu przedsiębiorcy, to jej wpłata do urzędu marszałkowskiego przez przedsiębiorcę (w marcu następnego roku) powinna stanowić jego koszt.
Jednakże ustawy o podatkach dochodowych nie wskazują, aby zapłata tej opłaty stanowiła koszt podatkowy.
I ponownie odwołajmy się do opłaty recyklingowej. Ta jest wskazana jako koszt uzyskanie przychodów w obu ustawach podatkowych (PIT i CIT). Można zatem argumentować, że brak wskazania w kosztach opłaty produktowej oraz nieuwzględnienie jej w przychodach powoduje, że jej pobranie nie stanowi przychodu przedsiębiorcy, a w konsekwencji jej zapłata nie jest też kosztem.
Opłata od opakowań jednorazowych obowiązuje już od stycznia 2024 roku. Przedsiębiorcy oferujący takie opakowania musza pobrać opłatę w wysokości 20 lub 25 groszy (powiększoną o podatek VAT). Pobraną opłatę należy traktować jako przychód, aczkolwiek są argumenty przemawiające za tym by była ona neutralna, czyli nie stanowiła przychodu, a jej zapłata nie stanowił kosztu.
Co istotne, od lipca 2024 roku przedsiębiorcy, którzy pobierają tę opłatę, będą musieli również umożliwić zakup pojemników wielokrotnego użytku.
