„Nie jestem VAT-owcem bo płacę ryczałt” – takie lub podobne zdanie często słyszę na rozmowie z osobą rozpoczynającą działalność gospodarczą. Nie jest to odosobniony przypadek dlatego już na samy początku wskażmy, że przedsiębiorca spotka się w swojej działalności z dwoma głównymi podatkami:
Tych dwóch podatków nie należy łączyć. Są one odrębne od siebie, chociaż istnieją relacje między nimi. I co najważniejsze: jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą, to zawsze jesteś podatnikiem obu tych podatków!
Oprócz wyżej wskazanych, mogą pojawić się też inne podatki. Te jednak występują znacznie rzadziej. Są to: podatek od czynności cywilnoprawnych, podatek od nieruchomości czy od środków transportu, podatek akcyzowy. Nie możesz również zapomnieć o opłatach i składkach ZUS, ale w tym artykule skupimy się wyłącznie na podatkach.
Zakładasz działalność gospodarczą. Wykonujesz swoje usługi lub sprzedajesz towary, za które otrzymujesz pieniądze. Na potwierdzenie transakcji wystawiasz paragon, rachunek lub fakturę VAT. Kwoty podane na tych dokumentach to Twój przychód.
Ale zwróć uwagę, że mowa jest o podatku dochodowym, a nie o podatku przychodowym. Czym zatem jest dochód?
Dochód to różnica między osiągniętym przychodem a kosztami uzyskania przychodów (KUP).
Koszty uzyskania przychodów to wydatki, jakie ponosisz w związku z prowadzoną działalnością. Najczęściej są to wydatki na lokal, samochód, paliwo, zakup towarów handlowych lub wykorzystywanych w świadczonych usługach.
Zasadniczo kosztem są wszystkie wydatki związane z działalnością gospodarczą, jednak niektórych z nich ustawa nie pozwala Ci odliczyć. Przykładem takich wydatków są tzw. wydatki osobiste (np. garnitur, okulary, wycieczka) lub reprezentacyjne (np. wystawy upominek dla kontrahenta).
Wiedząc czym jest przychód, koszt uzyskania przychodów i dochód zrozumiesz różnicę między podatkiem dochodowym a ryczałtem.
Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) zapłacisz w oparciu o ustalony dochód (czyli różnicę między przychodem a kosztami). Natomiast ryczałt zapłacisz od przychodu – zatem nie uwzględniasz w kalkulacji ryczałtu żadnych wydatków.
Ale to nie wszystko. W ramach podatku dochodowego możesz wybrać dwa sposoby opodatkowania:
Różnica pomiędzy nimi dotyczy stawki podatkowej, czyli procentu jaki musisz zapłacić od osiągniętego dochodu.
W przypadku skali podatkowej mamy dwie stawki – 12% i 32%. Stawkę 12% zapłacisz, jeżeli Twój dochód w ciągu roku nie przekroczy 120 000 zł. Powyżej dochód opodatkowany jest stawką 32%.
W przypadku podatku liniowego zapłacisz zawsze 19% podatku od osiągniętego dochodu, bez względu na jego wysokość.
W przypadku ryczałtu stawki są zróżnicowane i zależą od tego jakie wykonujesz usługi lub czym handlujesz. Przykładowo, dla usług IT stawka wynosi 12%, dla usług budowlanych 5,5% a dla handlu 3,5%. Więcej na temat stawek ryczałtu ewidencjonowanego w poszczególnych branżach przeczytasz na stronie.
Możesz się zdziwić, ale jak już wspomniałem, zakładając działalność gospodarczą, stajesz się podatnikiem VAT. Wprawdzie do 200 000 zł możesz korzystać ze zwolnienia – czyli nie płacisz tego podatku, ale podatnikiem jesteś. Przejawia się to tym, że musisz np. posiadać kasę rejestrującą (chociaż nie od razu).
Warto abyś wiedział, że korzystając ze zwolnienia jesteś podatnikiem VAT zwolnionym, natomiast z chwilą rejestracji do VAT stajesz się podatnikiem VAT czynnym.
Podatek VAT to podatek obrotowy, czyli podatek, który płacisz od wysokości osiągniętego przychodu.
Pokażmy to na przykładzie:
Przykład
Pani Anna prowadzi działalność gospodarczą – jest programistką. Umówiła się z klientem na kwotę 12 300 zł.
Jeżeli pani Anna jest podatnikiem VAT czynnym to wystawi fakturę na kwotę 10 000 zł netto plus 2 300 zł podatku VAT. Łącznie wystawi fakturę na kwotę brutto 12 300 zł. Przy czym jej przychodem jest kwota netto – czyli 10 000 zł.
Gdyby Pani Anna korzystała ze zwolnienia w VAT, kwota netto byłaby równocześnie kwotą brutto. W takiej sytuacji Pani Anna może nie uwzględniać podatku VAT i tym samym wystawić fakturę na 10 000 zł. Tyle też zapłaciłby klient, a zatem jej usługi byłyby tańsze.
Jednak dla innych przedsiębiorców, gdy mogą odliczyć podatek VAT zapłacony Pani Ani, może to nie mieć aż takiego znaczenia. Zasadniczo bowiem podatek VAT zapłacony za towary i usługi, które nabywa czynny podatnik VAT (np. od pani Ani) pomniejsza jego podatek wykazany na fakturze za wykonane usługi czy sprzedane towary. Jest to tzw. odliczenie podatku VAT, które opiszmy w następnym artykule.
Tak jak wspomniałem na wstępie prowadząc działalność gospodarczą napotkasz się na inne jeszcze podatki. Najczęściej będzie to podatek od nieruchomości. Jeżeli jesteś właścicielem domu czy mieszkania i wydzielisz gabinet, w którym wyłącznie będziesz prowadził działalność, powinieneś płacić większy podatek od tej powierzchni. Jeżeli jednak nie masz wydzielonego pomieszczenia, to stawka podatku od nieruchomości nie ulegnie zmianie.
Jeżeli prowadzisz działalność transportową to pamiętaj, że zapłacisz podatek od środków transportowych. Jest on uzależniony od masy całkowitej pojazdu, przekraczającej 3,5 tony. Zatem większość typowych samochodów dostawczych, nie będzie podlegała temu podatkowi.
Z podatkiem od czynności cywilnoprawnych zetkniesz się, jeżeli działalność prowadzisz w formie spółki cywilnej lub osobowej (jawnej, komandytowej, partnerskiej) lub gdy będziesz kupował towary od osób nieprowadzących działalność gospodarczą, ewentualnie otrzymasz od takiej osoby pożyczkę na prowadzenie swojej działalność.
Nie można zapomnieć również o składkach ZUS, które będziesz musiał płacić. W tym wypadku należy rozróżnić składkę zdrowotną i składki społeczne. Składki społeczne opłacasz w stałej ryczałtowej kwocie. Na początek możesz wybrać ulgę na start, czyli nie płacić tej składki, a następnie, po 6 miesiącach przejść na mały ZUS, który obowiązuje przez 24 miesiące. Po tym kresie zapłacisz składkę w pełnej wysokości. Składkę społeczną można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów lub odliczyć od podstawy opodatkowania.
Natomiast składka zdrowotna jest uzależniona od dochodu i formy opodatkowania. Na skali podatkowej zapłacisz ją w wysokości 9% dochodu, a w przypadku podatku liniowego – 4,9%. Wybierając ryczałt składkę zdrowotną zapłacisz w wysokości ryczałtowej.
Jak widzisz, ogólny zakres wiedzy jaki powinieneś mieć rozpoczynając działalność gospodarczą nie jest szeroki. Problem jednak w tym, że nie są to wszystkie aspekty, na które musisz zwrócić uwagę, i które można omówić w krótkim artykule. Dlatego zastanów się czy przed jej rozpoczęciem nie warto skonsultować się z doradcą podatkowy, który wyjaśni Ci wątpliwości i podpowie w jaki sposób najlepiej zorganizować Twój biznes. Dodatkowo, będziesz jeszcze potrzebować programu księgowego, w którym poprowadzisz swoją księgowość i w którym będziesz mógł wystawiać faktury.
Drodzy Klienci z dniem 1 grudnia 2024 nastąpi zmiana regulaminu Comarch ERP XT. Zapoznaj się z nową wersją regulaminu.
Drodzy Klienci z dniem 1 grudnia 2024 nastąpi zmiana regulaminu Comarch ERP XT. Zapoznaj się z nową wersją regulaminu.