Uwarunkowania polskiego systemu prawnego dają przedsiębiorcy szeroki wachlarz możliwości jeżeli chodzi o wybór formy prawnej prowadzonej przez niego działalności. Przedsiębiorca może wybierać nie tylko pomiędzy najprostszymi formami regulowanymi ustawą o swobodzie działalności gospodarczej, kodeksem cywilnym, ale może także zdecydować się na prowadzenie swoich interesów w formie spółki prawa handlowego- osobowej, bądź kapitałowej.
Forma prawna na którą się zdecyduje będzie służyła do prowadzenia działalności przynajmniej w początkowym okresie jej funkcjonowania, dlatego też warto poświęcić czas, aby wybrać tę najbardziej odpowiednią.
Rozstrzygnięcie powyższej kwestii rozpocząć należy od zadania sobie kilku pytań. Określić należy przede wszystkim rozmiar planowanego przedsięwzięcia oraz wymagania dotyczące wielkości kapitału zakładowego. Ważnym elementem jest również odpowiedzialność za zobowiązania z tytułu prowadzonej działalności oraz fakt, czy prowadzona będzie ona samodzielnie, czy też może z pomocą wspólników (udziałowców).
Generalnie, jeśli przyszły przedsiębiorca nie posiada żadnego kapitału lub jest on niewielki, a działalność zamierza prowadzić sam, wówczas powinien zdecydować się na prowadzenie firmy w formie indywidualnej działalności gospodarczej, bądź jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Należy jednak pamiętać, że w pierwszym przypadku przedsiębiorca za podejmowane przez siebie decyzje poniesie nieograniczoną odpowiedzialność (całym swym majątkiem), w drugim odpowiedzialność ta zostaje przerzucona na spółkę. Ponadto, o ile w przypadku działalności indywidualnej przepisy prawne nie obligują do posiadania kapitału zakładowego, a koszty jej założenia związane są tylko i wyłącznie z koniecznością udania się do najbliższego urzędu miasta bądź gminy (można to też uczynić za pomocą strony: www.ceidg.gov.pl korzystając z profilu zaufanego lub podpisu elektronicznego), to w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymagany minimalny kapitał zakładowy wynosi 5.000 zł.. a koszty jej założenia, to min: wynagrodzenie notariusza (chyba, że skorzystamy z formy elektronicznej), opłata za wpis w Krajowym Rejestrze Sądowym, czy podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 0,5% wniesionego wkładu.
W przypadku zawiązania spółki przyszły przedsiębiorca ma do wyboru kilka możliwości. Najprostszą formą jest uregulowana przepisami kodeksu cywilnego (art 860-875) spółka cywilna, której zakres funkcjonowania zbliżony jest do indywidualnej działalności gospodarczej. Powstaje z chwilą zawarcia umowy pomiędzy co najmniej dwoma osobami fizycznymi (przedsiębiorcami prowadzącymi działalność gospodarczą wpisaną w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej ) bądź osobami prawnymi. Spółka ta nie wymaga wniesienia określonego kapitału, prowadzenie jej spraw powierza się wspólnikom i to oni ponoszą nieograniczoną i solidarną odpowiedzialność za jej zobowiązania. Najbardziej zbliżoną ze spółek prawa handlowego do spółki cywilnej jest spółka jawna. Jej działalność regulowana jest kodeksem spółek handlowych (art 22-85) i w przeciwieństwie do spółki cywilnej powstaje dopiero w momencie wpisu w KRS. Pomimo, iż wspólnicy za zobowiązania spółki w obydwu przypadkach odpowiadają solidarnie, to jednak w spółce jawnej egzekwowanie długów z majątku wspólników nastąpić może dopiero wówczas, gdy majątek spółki jest niewystarczający (subsydiarna odpowiedzialność). Jednym z obowiązków wspólników tej spółki jest również konieczność wniesienia wkładu, którego przedmiotem mogą być rzeczy, prawa lub świadczone usługi. Specyficzną formą spółki osobowej podlegającej wpisowi w KRS jest spółka partnerska (art.86-101 ksh). Jej unikalność polega na tym, iż założyć ją mogą tylko i wyłącznie osoby wykonujące wolny zawód (adwokat, lekarz, architekt itp.). Zaletą tejże spółki może być fakt, iż partner (udziałowiec) nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki, które powstały w związku z wykonaniem przez pozostałych partnerów (lub osoby zatrudnione podlegające ich kierownictwu) wolnego zawodu. Jego odpowiedzialność tak jak w przypadku spółki jawnej jest subsydiarna.
Ryzyko odpowiedzialności zminimalizować można zakładając spółkę komandytową, komandytowo-akcyjną (art. 101-150 ksh) lub też jedną z dwóch spółek kapitałowych (akcyjną lub z ograniczoną odpowiedzialnością- art. 151-490 ksh). Istotą spółki komandytowej jest występowanie w niej komplementariusza, który reprezentuje interesy spółki i odpowiada za jej zobowiązania solidarnie i subsydiarnie oraz komandytariusza, który za zobowiązania spółki odpowiada tylko do wysokości sumy komandytowej ujawnionej w umowie spółki i rejestrze przedsiębiorców KRS. Prawo dopuszcza, aby rolę komplementariuszy pełniły spółki kapitałowe. Spółki kapitałowe działają poprzez swoje Organy (np. Zarząd), a do ich istnienia wymagany jest minimalny kapitał zakładowy – w przypadku spółki z o.o. – 5.000zł; spółki akcyjnej 100.000zł. Zasadniczą przewagą spółek kapitałowych nad osobowymi jest nie tylko zakres odpowiedzialności za zobowiązania spółki, ale także możliwość zbywalności udziałów/akcji bez wpływu na istnienie samej spółki.
Wybór odpowiedniej formy prawnej prowadzonej działalności jest pierwszym z kroków podejmowanych w celu zoptymalizowania podatku dochodowego oraz składek na ubezpieczenie płaconych do ZUS.
Największe możliwości w zakresie zoptymalizowania podatku poprzez wybór odpowiedniej formy opodatkowania mają osoby fizyczne, które swą działalność prowadzą indywidualnie lub w formie spółki cywilnej bądź jawnej. Mogą płacić podatek na zasadach ogólnych mając do wyboru dwie możliwości opodatkowania dochodu (przychód minus koszty): liniowo wg stałej stawki 19% lub też progresywnie wg stawki 18% oraz 32 % po przekroczeniu kwoty dochodu 85.528zł. Wskutek wprowadzenia ulg opłacalność wyboru podatku liniowego pojawia się dopiero przy poziomie dochodu przekraczającym ok. 95.000zł, a w niektórych przypadkach nawet i wyżej (rozdział 6 ustawy o PIT). Mogą również wybrać zryczałtowaną formę opłacania podatku co daje możliwość opodatkowania przychodów już od 2% na 20% kończąc (art.12 ust.1 ustawy o zryczałtowanym podatku). Warto podkreślić, że nie wszystkie osoby fizyczne mogą wybrać tę formę. Przykładowo osoba wykonująca pracę na rzecz byłego pracodawcy została wykluczona z możliwości jej wyboru. Ponadto przekroczenie limitu przychodów w kwocie 150.000 euro spowoduje konieczność opłacania od następnego roku podatku na zasadach ogólnych. Niemożliwość wybory „ryczałtu” pojawia się również przy świadczeniu usług wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy (np. usługi prawne, architektoniczne).
Spółki kapitałowe (z o.o. i akcyjna) podlegają ustawie o podatku od osób prawnych i opłacają podatek w wysokości 19% swoich dochodów. Ważne jest, że zyski spółek kapitałowych, w przeciwieństwie do spółek osobowych (składających się wyłącznie z osób fizycznych) opodatkowane są dwukrotnie- raz na poziomie samej spółki drugi raz przy wypłacie dywidendy jej udziałowcom (19%). Ciekawym rozwiązaniem, a zarazem dosyć popularną formą optymalizacji podwójnego opodatkowania połączonej z ucieczką udziałowca od odpowiedzialności za zobowiązania spółki jest możliwość utworzenia spółki komandytowej, w której rolę komplementariusza pełni spółka z o.o. z minimalnym kapitałem oraz minimalnym prawem do udziału w zysku, a rolę komandytariusza pełni osoba fizyczna opłacająca podatek dochodowy na zasadach ogólnych (liniowo lub wg skali).
Zgodnie z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zobowiązani do opłaty składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne są osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą. W katalogu tych osób oprócz osób prowadzących indywidualną działalność, czy działalność w formie spółki cywilnej znaleźli się także wspólnicy jednoosobowej spółki z o.o., spółki jawnej, komandytowej i partnerskiej. Wysokość obciążeń waha się w 2016r. od 451,68zł dla nowego przedsiębiorcy- za którego uważa się osobę po raz pierwszy podejmującą działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG, lub która nie prowadziła działalności w przeciągu ostatnich 5 lat- do kwoty 1.121,52zł dla pozostałych. Pominięcie składek na ubezpieczenie społeczne możliwe jest dla osób, które oprócz działalności zatrudnione są na podstawie umowy z podstawą wynagrodzenia nie niższą niż minimalne wynagrodzenie krajowe, wówczas płacą tylko i wyłącznie składkę zdrowotną w wysokości 288,95zł. Udziałowcy spółek kapitałowych nie opłacają składek na ubezpieczenie.
Różnica w wysokości obciążeń przy zastosowaniu odpowiednich form prawnych może być doskonałym narzędziem w walce z konkurencją. Warto jednak pamiętać, aby decyzje były należycie przemyślane pod kątem zarówno potencjalnych kosztów, korzyści jak i poniesionego ryzyka.
Każda z możliwych form prawnych prowadzonej działalności posiada swoje plusy oraz minusy i wybór każdej z nich należy analizować w odniesieniu do konkretnej sytuacji. Warto wówczas skonsultować się ze specjalistą, bowiem nierzadko jego porada jest mniej kosztowna niż późniejsza próba naprawy skutków nietrafionych decyzji.
Sprzedaż wysyłkowa opodatkowana jest w Polsce według polskich stawek VAT pod warunkiem, że nie przekroczy określonego limitu, który jest ustalony przez każdy kraj UE na innym poziomie i waha się od 35.000 Euro w większości państw UE do 100.000 Euro w Niemczech, Holandii, Luksemburgu i Francji. Po przekroczeniu limitu sprzedaży na terytorium danego państwa sprzedawca jest zobowiązany do zarejestrowania się w tym kraju i rozliczanie VAT zgodnie z przepisami obowiązującymi w tym kraju. Może zatem wystąpić sytuacja, że dany przedsiębiorca będzie zmuszony opodatkować sprzedaż na rzecz odbiorców austriackich w Austrii ponieważ przekroczy limit 35.000 euro obrotu obowiązujący w tym kraju a sprzedaż na rzecz odbiorców francuskich opodatkuje w Polsce ponieważ nie przekroczy limitu 100.000 euro obowiązującego we Francji.
Podatnicy, których obroty nie przekroczyły określonego limitu, mogą dobrowolnie wybrać jako miejsce opodatkowania terytorium państwa członkowskiego, do którego dokonywana jest sprzedaż wysyłkowa, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o skorzystaniu z takiego rozwiązania, z zaznaczeniem nazwy państwa członkowskiego lub państw, których powiadomienie to dotyczy. Zawiadomienia dokonuje się na druku VAT-21, co najmniej 30 dni przed datą dostawy od której podatnik chce wybrać inne miejsce opodatkowania. Z kolei w terminie 30 dni od pierwszej dostawy towarów po skorzystaniu z możliwości wyboru miejsca opodatkowania, podatnik jest zobowiązany do przedstawienia naczelnikowi urzędu skarbowego dokumentu potwierdzającego powiadomienie właściwego organu podatkowego w innym państwie członkowskim o zamiarze rozliczania podatku od wartości dodanej w tym państwie. Z prawa do dobrowolnej zmiany kraju opodatkowania sprzedaży wysyłkowej warto skorzystać w sytuacji, kiedy w innym państwie stawki VAT dla danego towaru są istotnie niższe.
