Może się zdziwisz, ale rozpoczynając działalność gospodarczą jednocześnie stajesz się podatnikiem VAT. Nie oznacza to jednak, że musisz dodatkowo składać deklaracje czy pliki JPK. Większość podatników rozpoczynających działalność nie musi się rejestrować do tego podatku, gdyż korzystają z tzw. zwolnienia podmiotowego.
Jeżeli w danym roku nie osiągniesz obrotu (w uproszczeniu przychodu) przekraczającego 200 000 zł, to nie musisz się rejestrować jako czynny podatnik VAT – korzystasz właśnie ze zwolnienia podmiotowego.
Niestety nie wszyscy przedsiębiorcy mogą skorzystać z tego zwolnienia. Są przypadki, które powodują, że już na samym początku działalności musisz być zarejestrowany jako podatnik VAT czyny. Do tych przypadków zaliczamy m.in: usługi prawnicze, doradcze czy jubilerskie, a także sprzedaż nowych środków transportu, terenów budowlanych, w niektórych przypadkach perfum, komputerów, kosmetyków (pełną listę czynności, które powodują, że od razu musisz być podatnikiem VAT czynnym sprawdzisz w art. 113 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług).
Będąc podatnikiem VAT zwolnionym nie wykazujesz na swoich fakturach podatku należnego. Ale również nie masz prawa do odliczenia podatku naliczonego. Musisz jednak stosować niektóre przepisy ustawy – np. posiadać kasę rejestrującą, prowadzić ewidencję sprzedaży, czy wydawać faktury, a czasem nawet będziesz musiał złożyć deklarację.
Wydawać by się mogło, że skoro korzystasz ze zwolnienia to w ogóle nie zapłacisz podatku VAT – oczywiście pomijając to, że płacisz go swoim dostawcom (o ile i oni są czynnymi podatnikami VAT). Jednak nie musisz płacić go do urzędu skarbowego.
I co do zasady masz rację, ale…
No właśnie zawsze musi być to „ale”. Niestety mogą zdarzyć się przypadki, gdy będąc podatnikiem zwolnionym musisz zapłacić podatek VAT, a także musisz złożyć deklarację.
Zastanawiasz się pewnie w jakich okolicznościach powstaje ten obowiązek? Zdziwisz się, ale stosunkowo często. Najczęściej taka sytuacja wystąpi w przypadku nabycia usług od podmiotów zagranicznych w tym usług reklamowych (np. na platformach społecznościowych) czy licencji na oprogramowanie lub prawa autorskie na wykorzystane zdjęcia reklamowe.
W przypadku gdy nabywasz te usługi na cele działalności gospodarczej to miejscem opodatkowania jest Polska. W takim przypadku masz obowiązek rozliczyć tę usługę w Polsce odprowadzając podatek VAT do urzędu skarbowego.
Przykład
Pani Katarzyna otworzyła w maju zakład fryzjerski. Z uwagi na to, że jej obrót nie przekroczy 200 000 zł w skali roku, nie zarejestrowała się jako czynny podatnik VAT. Jedną z pierwszych inwestycji było wykupienie reklam na portalu internetowym – usługa była świadczona przez podmiot zagraniczny. W czerwcu otrzymała ona fakturę za usługi marketingowe na kwotę 500 zł.
Pani Katarzyna powinna w takim przypadku złożyć deklarację VAT-9M do 25 lipca wpłacić należny podatek w wysokości 115 zł. Co więcej Pani Katarzyna powinna zarejestrować się do transakcji unijnych, czyli do VAT-UE.
Tym samym nabywając usługę od podmiotów zagranicznych z UE, dla których miejscem podatkowania jest Polska, masz obowiązek zgłosić się do transakcji wewnątrzunijnych. Będziesz również musiał składać deklaracje i płacić podatek VAT od nabytych usług.
Innym przykładem, gdy masz obowiązek rejestracji do transakcji unijnych jest sytuacja, gdy świadczysz usługi na rzecz podmiotu z innego kraju UE. Mogą to być usługi IT, marketingowe, księgowe. Jeżeli Odbiorcą twoich usług jest inny podatnik podatku od wartości dodanej, to przed wykonaniem takiej usługi masz obowiązek zarejestrować się do VAT-UE
Przykład
Pan Jan prowadzi biuro rachunkowe. Korzysta ze zwolnienia podmiotowego. W kwietniu zawiązał współpracę ze spółką z Niemiec, która jest zobowiązana do rozliczania podatku VAT w Polsce. Pan Jan będzie przygotowywał jej deklaracje. W takim przypadku miejscem świadczenia usług są Niemcy, a nabywca jest podatnikiem podatku od wartości dodanej w Niemczech. W związku z tym Pan Jan musi się zarejestrować do transakcji unijnych.
Jednocześnie Pan Jan nie ma obowiązku składać deklaracji VAT-7, czy VAT-9M. Ale ma obowiązek składać informację VAT-UE i wykazywać w niej spółkę z Niemiec.
Kolejnym przykładem, niezwiązanym już z usługami, jest sytuacja, gdy nabywasz towary na potrzeby swojej działalności gospodarczej od podmiotu, zarejestrowanego w innym kraju Unii Europejskiej.
Zasadniczo, jeżeli wartość nabytych towarów w danym roku nie przekracza 50 000 zł, to wówczas transakcja ta traktowana jest jako sprzedaż na terytorium innego kraju. Czyli sprzedawca naliczy Ci podatek VAT np. obowiązujący w Czechach.
Ale w przypadku, gdy wartość Twoich zakupów przekroczy tę kwotę masz obowiązek zarejestrować się do transakcji unijnych, a tym samym obowiązek rozliczenia podatku VAT zostanie przeniesiona na Ciebie. A ponieważ jesteś zwolniony podmiotowo, to będziesz musiał zapłacić ten podatek do urzędu.
Przykład
Pani Joanna prowadzi sklep zoologiczny. Towary nabywa od podatnika z Czech. Do maja wartość nabycia od podatnika z Czech wyniosła 25 000 zł. W maju nabyła większą partię towaru za kwotę 30 000 zł. Łącznie wartość nabytych towarów przekroczyła 50 000 zł. W związku tym Pani Joanna będzie zobowiązana do rejestracji do VAT-UE i zapłacenia podatku z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Co więcej będzie ona zobowiązana do składnia comiesięcznych deklaracji VAT-8.
Obowiązek rejestracji do VAT-UE dotyczy już tej transakcji, dla której następuje przekroczenie kwoty 50 000. W związku z tym, Pani Joanna powinna obniżyć wartość zakupu tak aby maksymalnie wykorzystać limit.
Ze zwolnienia do 50 000 zł możesz zrezygnować. W takim przypadku już od początku transakcje będą opodatkowane w Polsce. Może to być dobre rozwiązanie w przypadku, gdy stawka VAT w kraju, z którego nabywasz towary jest wyższa od tej obowiązującej w Polsce.
Na ostatniej stronie druku VAT-R masz możliwość zarejestrowania się jako podatnik VAT-UE. Przypomnę, że jest to osobna rejestracja od rejestracji jako podatnik VAT czynny lub zwolniony.
Podział na usługi i transakcje wewnątrzwspólnotowe ma duże znaczenie. Rejestrując się do VIES w druku VAT-R wskazujesz z jakiego powodu chcesz się zarejestrować tzn., czy będziesz nabywał lub świadczył usługi czy też będziesz nabywał towary.
Po zarejestrowaniu do VAT-UE, w transakcjach wewnątrzunijnych masz obowiązek posługiwać się numerem VIES, czyli NIP-em, poprzedzonym prefiksem „PL”
Obowiązek rejestracji do transakcji unijnych może wystąpić bardzo często, w szczególności w przypadku nabywania usług czy to marketingowych, czy też licencji na oprogramowanie. W tych wypadkach masz obowiązek odprowadzić podatek do urzędu składając deklarację VAT-9M.
Jeżeli przekraczasz limit wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów również masz obowiązek rejestracji do VAT-UE, ale także, do comiesięcznego składania deklaracji VAT-8. W tym wypadku masz też obowiązek składania informacji podsumowujących
W obu powyżej opisanych przypadkach opodatkowując te transakcje w Polsce, nie będziesz mógł odliczyć podatku wykazanego w tych deklaracjach. Prawo to posiadają podatnicy będący czynnymi podatnikami VAT.
Jeżeli świadczysz usługi na rzecz podatników z innych krajów również masz obowiązek rejestracji do VAT-UE oraz składania informacji podsumowujących.
